این واژه به طور خاص برای توصیف وکیلی استفاده می‌شود که از مظنون یا متهم در دادرسی کیفری دفاع کرده و از حقوق آنها محافظت کند. طبق اصل ۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در تمامی محکمه‌ها هر دو طرف حق دارند برای خود به انتخاب یک وکیل بپردازند و در صورتی که شخصی توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشد، باید برای ایشان امکانات تعیین وکیل را فراهم کرد.
صدور قرار مجرمیت و سپس کیفرخواست و تعیین نوع مجازات در حکم دادگاه و نهایتاً اجرای مجازات در اجرای احکام می باشد .این جرایم که رسیدگی به آن مدنظر است می توان به کلاهبرداری، خیانت در امانت، سرقت ، رباخواری، جرایم اقتصادی، جرایم مربوط به مواد مخدر، جرایم مربوط به قاچاق کالا و غیره اشاره نمود.
در دعاوی حقوقی شخص خواهان دعوی و همچنین فرد خوانده در انتخاب وکیل مختار هستند ولی در دعاوی کیفری، محکمه شاکی و را مجبور می کند که برای خود وکیل اخذ کنند. چنان چه که هر یک از دو طرف شرایط لازم برای گرفتن وکیل نداشته باشند، می بایست دادگاه وکیل تسخیری به آنان معرفی کند و شرایط ضـروری را برای گرفتن وکیل برای آنان ها فراهم آورد.
لازم به ذکر است که یک وکیل کیفری خوب می بایست علاوه بر علم جرم شناسی، تسلط کافی به اصول روانشناسی و شخصیت شناسی هـم داشته باشد. وکیل کیفری می بایست در ابتدا توانای تشخیص صحت اطلاق جرم به عمل را داشته باشد و بعـد نسبت اتهام به مظنون را ارزیـابـی کند ونظرات خود را در مـورد آن اعلام کند. اهمیت وکیل کیفری با توجه به اینکه این مسائـل حقوقی معـمولاً با جان و حیثیت هر یک از دو طرف دعوا سر و کار دارد، نشان داده می شود.
معمولا یکی از کارهای رایجی که وکیل کیفری انجام می دهد، رسیدگی به پرونده های مربوط به دعاوی کیفری می باشد. معمولا همه افراد می دانند که مسائل جزایی در پرونده های مختلف، باعث می شود تا یک پرونده را بتوان کیفری دانست. در صورتی که دعوی کیفری ایجاد شده باشد، تنها کسی که می تواند به صورت تخصصی مسائل به وجود آمده را از جنبه های مختلف بررسی کرده و نتیجه قابل قبولی برای طرفین حاصل نماید، وکیل کیفری می باشد. بدین ترتیب وکلای متخصص در حوزه کیفری معمولا پرونده های بسیار زیادی را در روز پیگیری می کنند.
به انجام دادن هر کاری که در قانون مجازاتی برای آن تعیین شده باشد، جرم گفته می شود. از نمونه های مختلف جرم که معمولا در هر جامعه ای اتفاق می افتد، می توان به فروش اموال دیگران، کلاهبرداری، سرقت، خیانت در امانت، ضرب و جرح، قاچاق مواد مخدر و… اشاره کرد. وکیل کیفری می تواند در همه این زمینه ها فعالیت مناسبی داشته باشد. زیرا معمولا دوره های بسیار تخصصی در زمینه های مختلف برای وکلا در نظر گرفته شده، تا از هر نظر آمادگی ورود به پرونده های کیفری را داشته باشند.